Beste Dolf Jansen
of mag ik zeggen Dolf?
Omdat je met je wekelijkse zichtbaarheid
in het Nederlandse landschap van media en meningen
een nogal jonge uitstraling hebt
en bij jonge uitstraling hoort een voornaam
en niet: meneer Jansen;
want jij bent, althans voor ons en voor de mensen in deze zaal
heel uniek.
Dit is een lofrede voor jou
omdat wij, de Groeneveld stichting
aan jou onze prijs uitreiken, de Groeneveldprijs
een jaarlijkse huldiging voor een persoon of organisatie die zich bijzonder heeft ingezet
voor het debat over natuur en landschap in Nederland
en dat doe jij
heb jij gedaan
en doe je al heel lang
dus sorry
dat we sinds het jaar 2000 zoveel belangrijke en unieke mensen hebben laten voorgaan zoals Geert Mak, Jared Diamond, Louise Fresco, Ton Lemaire, de redactie van Trouw en Vroege Vogels, Arita Baaijens en de Ambassade van de Noordzee en vorig jaar nog kunstenaar Esther Kokmeijer.
We reiken je de prijs uit voor je lef, je humor en je feitelijkheid in je columns
in dagblad Trouw, bij Vroege Vogels en voorgelezen op de radio bij de Nieuws BV;
voor jouw stem in de Nederlandse en sociale media
en tussen al je geïmproviseerde spitsvondigheden door.
Al vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw zag jij
hoe klimaatverandering en gedragsverandering
als grote thema’s met elkaar te maken hebben;
en het brengt ook ongelijkheid in de wereld.
Alles hangt samen, daar schrijf jij vaak over
Uit je columns spreekt ook een wereldbeeld van optimisme
dat het opgelost kan worden
dat de wetenschap inderdaad veel weet
en dat politiek in theorie goede politiek kan bedrijven;
dat er technieken zijn die we kunnen vertrouwen
aan wie ligt het dan, dan het maar niet gebeurt?
Ook wij, van de stichting, vragen ons dit vaak af
en deze vraag kan maar al te gemakkelijk tot een somberheid omslaan
iets wat de cultuurfilosoof Walter Benjamin omschreef als een ‘Linker Melancholie’ [Duitse uitspraak];
een melancholie van de sociale en strijdlustige linkervleugel in de maatschappij.
Maar het heeft misschien niets met links/rechts te maken:
het is maar al te herkenbaar dat mensen die van natuur houden
eerder verlegen zijn dan schreeuwerig
en de onzin in de wereld liever uit de weg gaan.
Ik herken het ook in mezelf
ik hou zeker van lachen, maar het liefst van alles, van glimlachen,
een vol gevoel van blijheid
een dankbaarheid bij het zien van de tolerante tederheid in de natuur
de onhandige rommel die de merel in mijn tuin maakt
het zalige gevoel van het inzicht dat niets in de natuur oordeelt
zeker de wolf niet, die in de bossen achter ons dorp rondloopt.
De natuur in Nederland is vrij van alle bedreigingen voor de mens
het zou een paradijselijke tuin der lusten kunnen zijn
als de mens niet andersom, de hoge mate van ontwikkeldheid
zeg maar gerust: de hoge culturele staat van de natuur
iedere dag weer reduceert
Omdat? Waarom?
In jouw columns is te lezen dat het is
om vast te blijven houden aan ons gezamenlijk verhaal van economische groei
waar we zoveel betekenis uit halen.
En: omdat sommige invloedrijke mensen nu eenmaal een nare verslaving
hebben ontwikkeld, om natuur als een dure linkse hobby te blijven pesten;
omdat iets in die ‘kwetsbare’ natuur zorgt voor een staat van permanente verzwakking
wat in een tijd van vitale jeugdige overmoed, zwaar onwenselijk is.
Zo zwak? Echt? Expert vertel het nog eens… gôh, dat klinkt niet best
maar zeg nou zelf, dan is er toch geen voedingsbodem voor natuur in Nederland?
En jij zegt ook: omdat jongeren, maar niet alleen jongeren, steeds minder goed begrijpend lezen
en daardoor niet leren hoe alles met alles samenhangt;
uit zichzélf lezen de meeste mensen geen wetenschap.
Wat er wordt geschreven of gezegd is te ingewikkeld
too much information, running through my brain, driving me insane (the Police)
en dan…
dan word je vatbaar voor mensen die gewoon een goed verhaal lijken te hebben
en dan ben je blij met een leider die het beste het nieuws kan sturen en beheersen.
En wat is steevast jouw alternatief, Dolf?
De bittere humor ervan en de feiten.
Jij beschrijft het onderscheid tussen wat goed is en wat fout
wat logica en wat dommigheid
wat moed van wat gemakzucht.
En: als satiricus ben je een idealist
voor alle levensvormen op een gedeelde Aarde.
Jouw columns zijn verwonderingen
ze zijn tegelijk licht en betweterig
ze zijn zelden flatteus voor jezelf
maar nog minder flatteus voor mensen en organisaties
die zulke domme denken of doen
dat het evident is om in actie te komen.
In re-actie te komen, tot burgerlijke ongehoorzaamheid.
In je schrijven haal je theorie aan waarom pessimistisch noodzakelijk is
maar in de praktijk zet je lezers aan tot een aanstekelijk optimisme.
En als dat te ingewikkeld klinkt, dan kan dat, het is een uitspraak van de – net als jij – razendsnel pratende filosoof Slavoy Zizek.
Je lijkt telkens te onderbouwen dat er alleen maar eerlijkheid nodig is
eerlijk naar jezelf: wat vind je prettig? en wat verschrikkelijk?
En eerlijk naar anderen en het andere
juist als zo overduidelijk de tijd dringt en iedere keuze verregaande consequenties heeft voor zoveel meer leven
dan dat
van jezelf of je geliefden.
Wij, in dit prachtige kasteel waar onze stichting haar naam aan heeft te danken
en al een tijd in beheer en eigendom van Staatsbosbeheer;
wij hebben ons afgevraagd waarom we iemand als Dolf nodig hebben
en waarom wij hem niet uitnodigingen binnen ons bestuur?
Waarom, überhaupt! Zijn publieke mediafiguren eerder een ambassadeur voor natuur en klimaat dan direct in dienst als tekstschrijver of als trainer of als directeur of als inhoudelijk programmamaker?
Waarom is de scheiding tussen media en niet-media zo sterk bij natuurorganisaties?
Er zijn toch afdelingen communicatie, public relations en sociale media van natuur beherende organisaties
maar geen is zo goed als jij.
Wij denken dat deze afdelingen te veel gericht zijn op het blij maken van een publiek
dat simpelweg wil genieten van natuur. Een publiek dat wel wil lachen en glimlachen,
om maar niet aan alle ellende te hoeven denken.
Zo’n publiek bied je geen satire maar kalmering. De valkuil van de ‘Tourist Gaze’ zoals de Britse socioloog John Urry dat noemt.
En is het niet die valkuil, dan is het wel dat communicatieafdelingen
conflicten en risico’s vermijden omdat natuurorganisaties onder politieke en financiële druk staan en liever geen slapende honden wakker maken.
Heeft communicatie vanuit natuurorganisaties, met andere woorden, een andere beweegreden dan wat jij teweegbrengt met je columns?
Nog een voorbeeld: onze collega sectoren van de duurzaamheidslobby hebben de indruk dat de natuurbescherming achterloopt
en dat vertegenwoordigers van vergelijkbare expertise elkaar eerder bestrijden
over een onderwerp als de wolf
Wij zijn blijkbaar te nerdy, te netjes, te bang of te publieksvriendelijk.
Lees verder na de foto’s
